Jeszcze dwie–trzy dekady temu tapczan należał do nieodłącznego krajobrazu polskich mieszkań. Niekiedy kojarzony z prostą, dość siermiężną bryłą, krył w sobie jednak praktyczny charakter i łatwość w adaptacji do małych przestrzeni. Z czasem ustąpił miejsca rozkładanym sofom i narożnikom, które zaczęły dominować w sklepach meblarskich. Dziś jednak tapczany powracają – ale w znacznie odświeżonej formie. W tym artykule przyjrzymy się, dlaczego znów cieszą się rosnącą popularnością, jakie mają zalety i jak odpowiednio wkomponować je w aranżację współczesnego mieszkania.

1. Krótka historia tapczanów w Polsce
1.1 Klasyczne tapczany PRL-u
W czasach PRL-u tapczan był dla wielu osób podstawowym elementem wyposażenia niewielkiego mieszkania w bloku. Pełnił funkcję łóżka, ale też mebla dziennego – wystarczyło pościel schować do specjalnej skrzyni, na wierzchu ułożyć koc i już zyskiwano miejsce do siedzenia lub krótkiego odpoczynku w ciągu dnia. Najprostsze modele nie wyróżniały się szczególnym designem: nierzadko miały proste, drewniane boki i dość sztywną, jednolitą tapicerkę.
1.2 Przemiany lat 90. i 2000.
Po roku 1989, wraz z napływem zagranicznych trendów i rozwojem rynku, do sklepów trafiły nowocześniejsze meble – rozbudowane sofy i narożniki z funkcją spania, łóżka kontynentalne, a także modułowe meblościanki. Tapczan zaczął być postrzegany jako relikt minionej epoki, kojarzony z mało eleganckim designem i podstawową funkcjonalnością, niewystarczającą dla nowoczesnych potrzeb.
1.3 Wielki powrót
Okazuje się jednak, że w ostatnich latach projektanci i producenci docenili potencjał tapczanu, i zaczęli proponować zupełnie nowe wersje: estetyczne, wygodne, a niekiedy też zaskakująco innowacyjne. Stało się to odpowiedzią na zapotrzebowanie rynku – w czasach urbanizacji i drożejących mieszkań coraz więcej osób dysponuje ograniczonym metrażem, a funkcjonalność wciąż jest priorytetem.
2. Czym dzisiejsze tapczany różnią się od dawnych?
2.1 Wzornictwo na miarę XXI wieku
Nowoczesne tapczany charakteryzują się wielką różnorodnością stylów. Możemy spotkać wersje minimalistyczne, pozbawione zbędnych ozdobników, tapicerowane w jednolitych kolorach (np. szarość, beż, granat). Są też modele retro, z pikowanym oparciem czy nóżkami stylizowanymi na lata 50. Niektóre tapczany mają nietypowe kształty lub kontrastowe wstawki materiałowe. To już nie jest nudna „skrzynia z materacem”, lecz pełnoprawny mebel designerski.
2.2 Udoskonalona funkcjonalność
Dziś w tapczanach stosuje się nowoczesne rozwiązania:
- Lepsze wypełnienia materacowe – np. pianka wysokoelastyczna, pianka termoelastyczna (tzw. memory) czy sprężyny kieszeniowe. Dzięki nim spanie jest dużo bardziej komfortowe.
- Podział strefowy – niektóre modele mają specjalne strefy o różnej twardości, co jest rzadko spotykane w prostych sofach.
- Dodatkowe mechanizmy rozkładania – w wybranych tapczanach można np. regulować kąt oparcia, co pozwala na wygodne czytanie lub oglądanie telewizji.
2.3 Schowki i systemy przechowywania
Klasyczny tapczan miał zazwyczaj jedną, dużą skrzynię na pościel. W nowoczesnych projektach pojawiają się jednak podzielone komory, a nawet sprytne szuflady. Ułatwia to organizację przestrzeni – można schować nie tylko kołdry i poduszki, ale też koce, ubrania sezonowe czy inne domowe drobiazgi.
3. Dla kogo tapczan okaże się dobrym wyborem?
- Właściciele niewielkich mieszkań
Tapczan jest niezwykle praktyczny, gdy codziennie musimy łączyć funkcję łóżka i kanapy w jednym meblu. W kawalerce lub pokoju dziecięcym sprawdzi się doskonale. - Studenci i najemcy
Osoby, które często zmieniają lokum, cenią meble wielofunkcyjne, a tapczan ze skrzynią potrafi zastąpić łóżko i fotel, a przy okazji daje miejsce do przechowywania. - Seniorzy
Dobrze zaprojektowany, wyższy tapczan pozwala łatwiej siadać i wstawać. Jeśli do tego dojdzie wygodny materac, to komfort w porównaniu z typową sofą bywa nieporównywalnie wyższy. - Rodziny z dziećmi
W pokoju dziecięcym lub nastolatka tapczan stanowi dobre rozwiązanie; służy za łóżko, miejsce do siedzenia, a czasami (po dorzuceniu kilku poduszek) staje się „twierdzą” zabaw.
4. Jak dopasować tapczan do stylu wnętrza?
4.1 Styl skandynawski
Jeśli dominują jasne, pastelowe kolory, a meble mają proste formy – wybierz tapczan z gładką, przyjemną w dotyku tkaniną (np. len, bawełnę), najlepiej w kolorze szarości, jasnego beżu czy miękkiego błękitu. Drobne drewniane nóżki i brak przesadnych zdobień zapewnią spójność ze skandynawskim minimalizmem.
4.2 Loftowy klimat
Tutaj mogą się sprawdzić tapczany o wyrazistej, ciemniejszej tapicerce (np. grafit, antracyt). Przeszycia pikowane w geometryczne wzory nadadzą charakteru. Dobrze, jeśli widoczny jest również metalowy stelaż czy surowe wykończenie. Można zestawić taki tapczan z ceglaną ścianą i industrialnymi lampami.
4.3 Retro / vintage
W nurcie retro postaw na żywe kolory – musztardowa żółć, butelkowa zieleń czy burgund – oraz pikowane oparcie. Fajnym detalem będą drewniane podłokietniki lub ozdobne guziki. Takie modele dodadzą wnętrzu przytulności i nuty dawnego klimatu.
4.4 Elegancka klasyka
Tapczany mogą być też elementem stylu bardziej wyrafinowanego. W takim wypadku warto wybrać model z wysokim, miękko tapicerowanym zagłówkiem, pokryty tkaniną welurową w stonowanych barwach (np. granat, szmaragd, ciemny beż). Dopełnieniem mogą być złote bądź mosiężne akcenty w postaci nóżek czy detali wykończeniowych.
5. Ergonomia i komfort – kluczowe kwestie
Choć tapczan bywa wybierany głównie z myślą o oszczędności miejsca, nie należy zapominać, że nadal pełni funkcję łóżka. Dlatego przed zakupem:
- Sprawdź twardość
Każdy człowiek ma inne preferencje co do twardości materaca. Warto wypróbować tapczan w sklepie, usiąść na nim, a nawet chwilę się położyć, by ocenić poziom komfortu. - Zwróć uwagę na wymiary
Standardowa szerokość tapczanu dla jednej osoby to ok. 80–90 cm, ale są też modele szersze. Jeśli przewidujesz spanie we dwoje, lepiej wybrać szerszą opcję, np. 120 cm lub więcej. - Mechanizm rozkładania / unoszenia
Jeśli tapczan ma wbudowany schowek, sprawdź, czy łatwo się otwiera i czy jest wystarczająco dużo miejsca na pościel. - Zagłówek i oparcie
Wiele tapczanów ma tylko jeden bok. Jeśli lubisz siedzieć wieczorem z książką, warto mieć stabilne podparcie pleców (np. tapicerowany zagłówek lub dodatkowe poduszki).
6. Sprytne dodatki do tapczanu
- Organizer przyboczny: Można zawiesić go na ramie łóżka. Idealny na książkę, pilot do telewizora czy telefon.
- Poduszki i narzuty: W ciągu dnia, kiedy tapczan pełni rolę „sofy”, estetyczne poduszki wpasują się w aranżację, a wieczorem szybko je odrzucisz na bok, by przygotować miejsce do spania.
- Pokrowiec ochronny: Jeżeli boimy się plam, a tapicerka jest delikatna, specjalny pokrowiec lub narzuta przedłuży żywotność i ułatwi czyszczenie.
- Lampka nocna montowana do boku: Niektóre modele pozwalają na dokręcenie niewielkiej lampki LED na elastycznym ramieniu, dzięki czemu zyskujemy subtelne światło do czytania.
7. Praktyczne porady konserwacyjne
- Regularne odkurzanie
Tapicerka łatwo łapie kurz i drobinki. Używaj końcówki szczelinowej odkurzacza, by czyścić zakamarki i rogi. - Pranie lub czyszczenie na sucho
Większość nowoczesnych tkanin obiciowych ma warstwę hydrofobową albo zmywalną. Małe zabrudzenia można usunąć wilgotną ściereczką z delikatnym środkiem czyszczącym. Uważaj jednak na intensywne pocieranie, by nie uszkodzić włókien. - Wietrzenie schowka
Jeśli korzystasz z pojemnika na pościel, raz na jakiś czas pozostaw go otwartym, aby uniknąć gromadzenia się wilgoci. - Profilaktyka roztoczy
Raz na kilka miesięcy dobrze jest przewietrzyć materac na świeżym powietrzu (np. na balkonie) lub użyć parownicy, która niszczy drobnoustroje.
8. Podsumowanie: tapczan – stary mebel, nowe możliwości
Mimo że tapczan ma w Polsce długą historię i bywał utożsamiany z siermiężnym klimatem minionej epoki, jego współczesna odsłona potrafi zaskoczyć i z powodzeniem konkurować z sofami czy łóżkami kontynentalnymi. Projektanci i producenci wprowadzili ogromną różnorodność form, barw oraz funkcji, dzięki czemu tapczany stały się prawdziwie wielozadaniowymi meblami.
Nie bez przyczyny wracają do łask – stanowią idealne rozwiązanie w małych mieszkaniach i pokojach dziecięcych, oferując nie tylko miejsce do spania, ale też do przechowywania i relaksu w ciągu dnia. Różnorodność stylów sprawia, że można je wpasować w praktycznie każdą aranżację: od minimalistycznego skandynawskiego wnętrza po loft czy mieszkanie w klimacie vintage. Jeśli jeszcze do niedawna kojarzyłeś tapczany wyłącznie z dawnymi czasami, warto przyjrzeć się temu meblowi raz jeszcze – być może okaże się, że właśnie on będzie kluczem do funkcjonalnego i ciekawego urządzenia Twojego domu.